DİYALİZLE GÜÇLÜ
SAĞLIKLA KALIN
HEMODİYALİZ
TEDAVİSİ

Hemodiyaliz tedavisi nedir?

Hemodiyaliz, böbreklerin filtrasyon işlevini yeterli seviyede yapmadığı durumlarda vücuttaki atık maddeleri ve fazla sıvıyı temizlemek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Böbrek yetmezliği olan hastalarda, hemodiyaliz tedavisi, vücuttan atık maddeleri uzaklaştırırken, fazla sıvının da kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Diyaliz tedavisi çeşitlerinden biri olan Hemodiyaliz, kanın vücut dışında bir makine aracılığıyla filtrelenerek vücudu nakledilmesi ile olur.

Hemodiyaliz tedavisi kimlere uygulanır?

Böbrek fonksiyonlarının %15'in altına düştüğü kronik böbrek hastalığı veya ani gelişen böbrek yetmezliği yaşayan hastalara hemodiyaliz tedavisi uygulanır.

Ayrıca özellikle potasyum seviyesinin tehlikeli boyutlarda yüksek olduğu durumlarda, vücutta ve akciğerlerde sıvı birikmesi durumunda, kanda üre ve diğer atık maddelerin seviyelerinin artması durumunda da hemodiyaliz tedavisi uygulanmaktadır.

Hemodiyaliz tedavisi nasıl yapılır?

Hemodiyaliz tedavisine başlamadan önce Diyaliz hemşiresi veya diyaliz teknisyeni, hemodiyaliz makinesini ve diyalizörü tedavi için hazırlar. Hastanın ağırlığı, kan basıncı, genel sağlık durumu her tedavi seansından önce kontrol edilir. Ardından da hastanın vasküler erişim yolu temizlenir ve sterilize edilir.

Hastanın vasküler erişim yoluna iki iğne yerleştirilir. Bu iğnelerden biri hastanın kanını diyaliz makinesine taşır, diğeri ise temizlenmiş kanı vücuda geri vermek için kullanılır. Hemodiyaliz tedavisinin başarılı bir şekilde sürdürülebilmesi için tedavi süresi boyunca hastanın damarına sürekli ve güvenli bir erişim sağlanmalıdır.

Hemodiyaliz makinesi çalışmaya başladığında, kan yavaşça vücuttan diyalizöre pompalanır. Kan, diyalizör içindeki lifler boyunca dolaşırken, atık maddeler ve fazla sıvı liflerin dışındaki diyaliz sıvısına geçer. Temizlenen kan, makine tarafından vücuda geri pompalanır. Bu işlem sırasında makine, kan akış hızını, diyaliz sıvısının bileşimini ve diğer parametreleri sürekli olarak izler ve ayarlar.

Hemodiyaliz makinesi, kanın diyalizör adı verilen özel bir filtreden geçirilmesini sağlar. Öncelikle hastanın damarından çektiği kirli kanı pompalayarak diyalizöre gönderir ve ardından da diyalizörde temizlenmiş olan kanı vücuda geri pompalar.

Yapay böbrek olarak da adlandırılan Diyalizör ise binlerce küçük lif içeren bir filtredir. Kan, bu liflerin etrafından geçerken atık maddeler ve kanda bulunan fazla sıvı, liflerin dışındaki diyaliz sıvısına geçer. Atık maddelerden ve fazla sıvıdan arındırılan temizlenmiş kan ise liflerin içinden geçerek vücuda geri döner.

Hemodiyaliz seansları hastasının yaşına, genel sağlık durumuna, hastalığının derecesine göre 3-5 saat arasında sürer. Bu süre zarfında hasta genellikle bir sandalye oturur veya yatakta dinlenir. Tedavi sırasında hastalar kitap okuyabilir, TV izleyebilir veya uyuyabilir.

Diyaliz seansı tamamlandığında ise iğneler hastanın damarından dikkatlice çıkarılır ve vasküler erişim yolu steril bandajlarla kapatılır. Hastanın ağırlığı, kan basıncı ve genel sağlık durumu tekrardan kontrol edilir.

Hemodiyaliz tedavisi kaç saat sürer?

Hemodiyaliz tedavisinin süresini belirleyen çok farklı kriterler bulunmaktadır. Hastanın yaşı, sağlık durumu, hastalık derecesi, kronik rahatsızlığının olup olmaması diyaliz süresini belirleyen hususlardır.
Hemodiyaliz tedavisi gören hastalar genel olarak haftada üç kez olmak üzere 3-5 saatten oluşan seanslar şeklinde diyalize girerler. Bununla birlikte hastanın mevcut sağlık durumuna veya yaşam tarzına göre haftada 5-6 kez olmak üzere 6-8 saatlik gece diyalizi adı verilen seanslar da uygulanabilmektedir.

Hemodiyaliz tedavisi ne kadar süre devam eder?

Hemodiyaliz tedavisi, böbrek fonksiyonlarının yeterli düzeye ulaşamadığı sürece devam eder. Kronik böbrek hastalığı olan hastalar için bu tedavi, böbrek nakli yapılana kadar sürebilir. Bazı hastalar için diyaliz tedavisi ömür boyu devam edebilir. Böbrek nakli yapılan hastalarda ise diyaliz tedavisi sona erer.

Hemodiyaliz hastaları tedavi öncesinde ve sonrasında nelere dikkat etmelidir?

Hemodiyaliz hastaları yaşam tarzlarını diyaliz tedavisine uygun olarak değiştirmeli, doktorunun ve diyetisyeninin uyarılarına tedavi öncesinde ve sonrasında uymalıdır. Bu durum hemodiyaliz tedavisinin süresine ve başarısına direkt olarak etki etmektedir.

Diyaliz hekiminin sıvı alımı konusunda uyarıları tedavi sırasında ve sonrasında oluşabilecek komplikasyonları engelleme konusunda büyük öneme sahiptir. Bu nedenle diyaliz hastaları hekimlerinin belirledikleri günlük sıvı alım miktarlarına uymaları gerekmektedir.

Böbrek yetmezliği yaşayan hastaların daha konforlu bir yaşam sürebilmeleri ve tedavilerinin başarılı olabilmesi adına özel bir diyet uygulanır. Bu diyet, genellikle protein, tuz, potasyum ve fosfor içeriği düşük yiyeceklerden oluşur. Hemodiyaliz hastası, hemodiyaliz tedavisi konusunda uzman diyetisyenin belirlediği diyet listesine harfiyen uyması büyük önem taşır.

Hemodiyaliz hekimi tarafından reçete edilen ilaçları düzenli olarak almak hemodiyaliz hastası açısından çok önemlidir. Diyaliz seansı öncesinde bazı ilaçların alınması gerekebileceği gibi bazı ilaçların alınmaması gerekebilir. Bu noktada hemodiyaliz hekiminin talimatlarına uymak, tedavinin seyri açısından büyük öneme sahiptir.

Konfor ve rahatlık, hemodiyaliz tedavisinin başarısına etki ettiği kadar hastaların mental sağlığını da etkilemektedir. Bu noktada hemodiyaliz seansının olduğu günlerde rahat kıyafetler giymek seans boyunca hemodiyaliz hastasını rahat ettirecektir. Ayrıca seans süresince ilgilenebilmek adına hastanın yanına kitap, dergi, telefon gibi eşyaları alması da mental açıdan hastayı yüksek tutacaktır.

Hemodiyaliz seansının ardından hastaların dinlenmesi büyük önem taşımaktadır. Hemodiyaliz seansları hastalarda yorgunluk hissi yaratabilmektedir. Bu nedenle, hastaların tedavinin ardından dinlenmesi ve gerekirse uyuması önem taşımaktadır.

Hemodiyaliz tedavisinin ardından ani kan basıncı değişiklikleri, baş dönmesi ve yorgunluk gibi semptomlar görülebilir. Bu nedenle hemodiyaliz hastaları, girdikleri seansın ardından düzenli olarak tansiyonlarını ölçmeleri önemlidir.

Kilo takibi yapmak, diyaliz hastaları için büyük önem taşımaktadır. Ani kilo artışları, vücuttaki sıvı birikiminin bir göstergesi olabilir. Bu noktada düzenli olarak kilo takibi yapmak, kilo artışı fark edildiği takdirde hekim ile paylaşılmalıdır.

Her ne kadar diyaliz tedavisi öncesinde ve sonrasında vasküler erişim yolları sterilize edilse de bu noktaların temizliği ve bakımı ihmal edilmemelidir. Enfeksiyon riskini azaltmak için bu bölgeleri temiz ve kuru tutmak çok önemlidir. Herhangi bir kızarıklık, şişlik veya ağrı fark edilirse hızlı bir şekilde hekime başvurulmalıdır.

Diyet ve sıvı alımı konusunda hemodiyaliz doktorunun önerilerine sıkı sıkıya uymak, tedavinin etkinliğini artırır ve komplikasyonları önler. Tedavi sonrasında, fazla sıvı ve yüksek potasyum içerikli yiyeceklerden kaçınmak, genel sağlık açısından önemlidir.

Hemodiyaliz hastalarının düzenli aralıklarla doktor kontrollerine gitmesi gereklidir. Bu kontrollerde, tedavi etkinliği değerlendirilir, kan testleri yapılır ve olası komplikasyonlar erken dönemde tespit edilerek tedavi edilir.
Hemodiyaliz tedavisinin etkinliği ve hastanın yaşam kalitesinin artırılması, tedavi öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gereken bu önemli noktalara uyulmasıyla mümkündür. Bu süreçte hemodiyaliz hekiminin önerilerini takip etmek, sağlığınızı korumak ve tedavi sürecini en verimli şekilde geçirmek için büyük önem taşır.

Hemodiyaliz merkezi seçerken nelere dikkat edilmelidir?

Hemodiyaliz tedavisinin uygulanacağı sağlık kurumunun seçimi, tedavi sürecinin kalitesini ve genel sağlığı birinci dereceden etkilemektedir. Doğru sağlık kurumunu seçmek, tedavi sürecinin daha konforlu ve daha etkili olmasını sağlar.

Bunu yaparken hemodiyaliz hastaları öncelikle ilgili diyaliz merkezinin gerekli lisans ve sertifikalara sahip olup olmadığını kontrol etmelidir. Bununla birlikte merkezde görevli olan diyaliz hekimleri, diyaliz hemşireleri ve yardımcı personellerin deneyim ve uzmanlık seviyeleri incelenmelidir.

Diğer taraftar merkezin, Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulmuş olan hijyen standartlarına uygun olup olmadığı, düzenli olarak dezenfeksiyon işlemlerinin yapılıp yapılmadığı öğrenilmelidir.

Diyaliz merkezinin çalışma saatleri de hemodiyaliz merkezi seçerken dikkat edilmesi gereken önemli hususlardan biridir. Sunulan hemodiyaliz seanslarının sizin yaşam alışkanlıklarınıza uygun olup olmadığı, tedavilerin kesintisiz sürmesi adına büyük önem taşımaktadır.

Son olarak diğer hemodiyaliz hastalarının merkez hakkındaki fikirlerini ve yorumlarını araştırmak da diyaliz merkezinin seçimi açısından bir fikir sunacaktır.